Tuy nhiên, đập thủy điện cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ sự cố, đe dọa đến an toàn của công trình và phía hạ du. Vì vậy, vấn đề an toàn hồ, đập chứa nước cần phải được chú trọng và quan tâm đúng mức, nhất là trong điều kiện khí hậu diễn biến thất thường, trong đó có hiện tượng mưa lũ vượt ra ngoài các quy luật thông thường.
Thực tế thời gian qua cho thấy hồ, đập dù lớn hay nhỏ khi bị vỡ đều gây thiệt hại nặng nề cho bản thân công trình, và ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế-xã hội vùng hạ du. Đặc biệt ở các hồ, đập mà hạ du là khu dân cư thì thiệt hại do vỡ hồ, đập gây ra sẽ lớn hơn gấp nhiều lần và phải mất nhiều năm sau mới có thể khắc phục được. Việc bảo đảm an toàn các công trình thủy điện không chỉ là trách nhiệm của các Chủ đầu tư dự án mà phải là trách nhiệm của toàn xã hội.
Để chủ động đối phó với mùa mưa lũ 2012, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản số 4920/VPCP-KTN ngày 04/7/2012 về việc tăng cường công tác quản lý các dự án thủy điện. Bộ Công Thương có văn bản số 4649/BCT-ATMT ngày 31/5/2012 về việc xây dựng phương án phòng chống lũ lụt vùng hạ du đập. Ủy ban nhân dân tỉnh có văn bản số 1525/UBND-CN ngày 27/7/2012 về việc yêu cầu các Chủ đầu tư dự án thủy điện phối hợp với UBND các huyện, xã trên địa bàn thực hiện việc cắm mốc giới xác định phạm vi hành lang bảo vệ hồ chứa và kiểm định an toàn đập thủy điện.
Thực hiện các chỉ đạo trên, Sở Công Thương đã trực tiếp hướng dẫn, đôn đốc các Chủ đầu tư dự án thủy điện khẩn trương, nghiêm túc thực hiện việc rà soát báo cáo hiện trạng an toàn đập, xây dựng các phương án phòng chống lụt bão bảo vệ an toàn đập và hạ du và các quy định khác liên quan. Cùng với đó, để thực hiện tốt quy trình vận hành hồ chứa, đảm bảo an toàn đập, an toàn hạ du trong mùa lũ Sở Công Thương đã yêu cầu các chủ đập lắp đặt các thiết bị quan trắc đập, triển khai lắp đặt hệ thống giám sát và thu thập dữ liệu một cách kịp thời, chính xác phục vụ công tác quản lý vận hành đập và chỉ đạo điều hành của địa phương trong công tác phòng chống bão lụt hàng năm. Các thủ tuc cần thiết khác hầu hết các Chủ đầu tư chưa thực hiện, cụ thể:
- Về đăng ký an toàn đập: có 02/07 đơn vị thực hiện là thủy điện Nậm Đông 3 và thủy điện Hồ Bốn.
- Về báo cáo hiện trạng an toàn đập và báo cáo kết quả kiểm định an toàn đập: ngoài 03 thủy điện: Hồ Bốn, Nậm Đông 4 và Ngòi Hút I chưa đến thời gian phải thực hiện còn lại các dự án khác đều chưa thực hiện kiểm định an toàn đập.
Các yêu cầu về: Thiết kế, bố trí các thiết bị quan trắc đập thủy điện; Lập phương án bảo vệ đập, phương án phòng chống lụt bão bảo đảm an toàn đập trong mùa lũ, phương án phòng chống lũ lụt cho vùng hạ du đập do xả lũ hồ chứa hoặc sự cố đập hầu hết các đơn vị chưa thực hiện.
Để thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước, trong thời gian tới Sở Công Thương sẽ tiếp tục hướng dẫn đôn đốc các Chủ đầu tư dự án thực hiện nghiêm túc và đầy đủ các quy định của nhà nước liên quan đến hoạt động phát điện, đặc biệt là công tác an toàn đập trong mùa mưa lũ. Tiếp tục thanh tra, kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính đối với các Chủ đầu tư cố tình không thực hiện, kiến nghị dừng phát điện đối với những nhà máy khi vận hành có nguy cơ gây mất an toàn cho hạ du./.
Nguồn: QLĐN