Trung Quốc được coi là thị trường xuất khẩu lớn nhất, quan trọng và tiềm năng cho trái cây tươi của Việt Nam. Trong khuôn khổ Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA), đến nay Trung Quốc đã giảm thuế cho hơn 8.000 mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam trong đó có trái cây tươi, mở ra nhiều cơ hội để các doanh nghiệp tiếp cận thị trường rộng lớn này. Hiện nay, 09 loại trái cây của Việt Nam hiện được phép xuất khẩu chính ngạch vào Trung Quốc gồm: vải thiều, nhãn, dưa hấu, thanh long, chôm chôm, chuối, mít, xoài, măng cụt.
Tuy nhiên, do thiếu hiểu biết về yêu cầu của hiệp định ACFTA và hạn chế thông tin về thị trường Trung Quốc, nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn duy trì thói quen xuất khẩu trái cây tươi sang Trung Quốc theo kênh giao thương không chính ngạch. Việc này làm cho các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều khó khăn, rủi ro và lợi nhuận thu về thường thấp.
Trước những thách thức mà doanh nghiệp xuất khẩu trái cây tươi đang gặp phải, Bộ Công Thương (Cục Xúc tiến thương mại) đã phối hợp với Tổ chức Hợp tác phát triển Đức (GIZ), các đơn vị liên quan của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Cục chế biến và phát triển thị trường, Cục Bảo vệ thực vật, Cục trồng trọt, Văn phòng SPS Việt Nam), các đơn vị liên quan thuộc Bộ Công Thương (Cục Xuất Nhập khẩu, Vụ thị trường Châu Á-Châu Phi), cơ quan hải quan tại các cửa khẩu quốc tế Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai, Cao Bằng... xây dựng Bộ tài liệu hướng dẫn xuất khẩu chính ngạch cho 09 loại trái cây tươi vào thị trường Trung Quốc. Ngoài ra, để đảm bảo tính khách quan, bám sát thực tiễn, Bộ tài liệu đã được gửi cho một số chuyên gia, viện nghiên cứu, tổ chức và doanh nghiệp xuất khẩu trải nghiệm và cho ý kiến.
Bộ tài liệu được cấu trúc khoa học với bản in và bản điện tử có thể thuận tiện tra cứu trên điện thoại di động. Nhiều thủ tục, quy định và quy trình đã được sơ đồ hoá để trở nên dễ hiểu hơn. Ngày 15/8/2021, Bộ tài liệu đã được hoàn thành phục vụ cho các doanh nghiệp, các hợp tác xã có thể tra cứu nhằm áp dụng vào hoạt động kinh doanh và xuất khẩu. Bộ tài liệu gồm 2 ấn phẩm:
(1) Cẩm nang Hướng dẫn xuất khẩu trái cây tươi vào thị trường Trung Quốc cung cấp các thông tin tham khảo về tình hình sản xuất, nhu cầu tiêu thụ và thói quen tiêu dùng của người Trung Quốc, các thông tin về yêu cầu thị trường, thủ tục pháp lý, tiêu chuẩn chất lượng.
(2) Sổ tay Đặc điểm sản xuất và tiêu thụ chín loại trái cây tươi tại Trung Quốc và Việt Nam.
Với mục đích phổ biến kiến thức trên diện rộng, quy mô quốc gia, Bộ Công Thương (Cục Xúc tiến thương mại) đang tiến hành số hóa toàn bộ nội dung 02 ấn phẩm này thành khóa học trực tuyến (e-learning) với những cộng cụ số hỗ trợ như video, hình ảnh, âm thanh, hiệu ứng đồ họa... giúp người học có thể dễ dàng tiếp thu kiến thức. Dự kiến khóa học e-learning này sẽ hoàn thiện và đưa vào sử dụng trên nền tảng học trực tuyến của Bộ Công Thương (Cục Xúc tiến thương mại) (Vietrade Edu) từ cuối tháng 9 năm 2021.
