Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) chuẩn bị công bố số lượng giao dịch cụ thể mà Washington được phép nhắm mục tiêu ngay trong tuần tới. Điều đó diễn ra sau một cuộc tranh chấp kéo dài 14 năm, mà Washington tin rằng các nước EU đã hỗ trợ bất hợp pháp cho Airbus bằng cách cấp các khoản vay được gọi là viện trợ, cũng như sự trợ giúp của nhà nước cho sự phát triển của máy bay A350 và siêu máy bay A380.
Trước đó, vào tháng 4, Mỹ đã công bố một danh sách rộng rãi các sản phẩm châu Âu được lựa chọn áp thuế trong nỗ lực thu lại 11 tỷ USD mà Washington coi là số tiền mà các công ty Mỹ phải gánh chịu. Ủy ban châu Âu đầu năm nay đã tiến hành một cuộc tham vấn cộng đồng về danh sách sơ bộ các sản phẩm từ Mỹ để tìm cách đánh thuế nhập khẩu. Danh sách này bao gồm khoảng 20 tỷ USD hàng xuất khẩu của Mỹ sang EU, bao gồm các mặt hàng như máy bay, hóa chất và thực phẩm. Liên minh châu Âu đang cân nhắc một cách tiếp cận mới mạnh mẽ trong tranh chấp thương mại với Mỹ, báo hiệu sự sẵn sàng tham gia vào các chiến thuật và có nguy cơ làm xấu đi trong mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương.
Việc EU đang xem xét áp thuế đối với hơn 4 tỷ USD xuất khẩu của Mỹ với lý do là một tranh chấp trong WTO về các khoản trợ cấp bị cấm. Điều này bất chấp thực tế là hai bên đã đạt được một giải pháp có thể chấp nhận lẫn nhau được đưa ra năm 2006. Các mức thuế dường như sẽ trả đũa các mức thuế mà Mỹ sẵn sàng áp đặt lên tới 7 tỷ USD hàng xuất khẩu của EU. Các chuyên gia cho rằng, nếu EU tiến hành áp thuế thì đó sẽ là một đòn giáng nữa đối với các quy tắc của WTO nhằm ngăn chặn sự leo thang trả đũa thuế quan. Vụ tranh chấp này đã được giải quyết đúng đắn hơn một thập kỷ trước, nhưng bây giờ đang là một cái cớ để trả đũa ngay lập tức chống lại Mỹ, làm suy yếu thêm hệ thống giải quyết tranh chấp. Cho đến thời điểm hiện tại, EU đã tuyên bố sẽ chờ đợi để đáp trả thuế quan dự kiến của Mỹ đối với Airbus cho đến khi WTO có trụ sở tại Geneva phán quyết lại mức độ đối kháng mà khối liên minh có thể đưa ra trong một vụ kiện WTO gần 15 năm qua.
 |
Nếu được triển khai, động thái của EU sẽ đánh dấu sự leo thang kịch tính giữa hai khu vực và sẽ chồng chất lên một loạt thuế quan khác mà họ đã áp dụng với nhau. Mỹ cũng đang cân nhắc xem có nên tiếp tục áp dụng thuế quan ô tô trong nỗ lực thiết lập lại quan hệ thương mại với EU hay không. Mỹ đã “bắn phát súng đầu tiên” trong cuộc xung đột, khi áp thuế đối với thép và nhôm của châu Âu vào năm ngoái, với lý do an ninh quốc gia. Sự biện minh này đã bị EU bác bỏ, với tư cách là thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), và được Cao ủy Thương mại châu Âu Cecilia Malmstrom gọi là điều “vô lý”.
Mặc dù EU dự kiến cũng sẽ có được sự cho phép của WTO để trả đũa hàng hóa của Mỹ nhằm đáp trả các khoản trợ cấp bị cấm của Mỹ cho Boeing, nhưng quyết định của WTO đối với các mức thuế này sẽ không đến nửa đầu năm 2020. Đó là một lý do khiến EU xem xét các trường hợp cũ để xem liệu có một nguyên nhân trực tiếp hơn để trả đũa thuế quan hay không. Quyết định của EU sử dụng phán quyết cũ của WTO đối với Mỹ để trả đũa sớm hơn sẽ có nghĩa là ép Washington tìm kiếm một thỏa thuận thương lượng về viện trợ máy bay.
Năm 2002, WTO cho biết chương trình thuế của Mỹ đã cung cấp cho các nhà xuất khẩu của Mỹ một lợi thế không công bằng so với các đối thủ châu Âu của họ. WTO sau đó cho phép EU trả đũa hàng xuất khẩu trị giá 4 tỷ USD mỗi năm cho đến khi Mỹ tuân thủ phán quyết. Tuy nhiên, vấn đề được coi là sẽ được giải quyết vào năm 2006 khi các nhà lập pháp Mỹ bãi bỏ các biện pháp bất hợp pháp và EU đã rút thuế trả đũa đối với Mỹ. Mặc dù Mỹ có thể thách thức tính hợp pháp trong động thái của EU, một phán quyết tranh chấp cuối cùng có thể mất vài năm và WTO có thể không bao giờ giải quyết hoàn toàn vấn đề nếu Mỹ tiếp tục ngăn chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán mới cho cơ quan phúc thẩm WTO sau ngày 10 tháng 12
Nguồn: Báo Công thương