Trước kia các phế phẩm này thường bỏ đi hoặc sử dụng trong một số lò đốt mùn cưa hộ gia đình và sử dụng làm ván okal, trong thời gian gần đây do điều kiện kinh tế cũng như nhu cầu sử dụng sản phẩm này giảm mạnh do vậy số lượng mùn cưa, dăm bào dư thừa không tiêu thụ được. Tuy nhiên qua nghiên cứu và thử nghiệm nguyên liệu này có thể sản xuất ra một sản phẩm mới đó là viên nén mùn cưa (woodpellets). Viên nén mùn cưa thường dùng để sử dụng trong các lò sưởi, là chất đốt có năng lượng sinh ra cao từ 4200 ~ 4600 kcal/kg và lượng tro tàn rất nhỏ < 1 %. là sản phẩm có giá thành thấp so với một số nguồn nguyên liệu khác, rất được ưa chuộng tại thị trường Châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Bắc Mỹ…các khu vực này thường có nhiệt độ rất thấp vì vậy mỗi gia đình đều sử dụng lò sưởi.
Quy trình sản xuất viên nén mùn cưa gồm các bước sau:
Quy trình tạo nguyên liệu có kính thước phù hợp cho sản xuất
Đối với nguyên liệu sản xuất viên nén có yêu cầu về kích thước nhở hơn hoặc bằng 5 mm ví dụ như mùn cưa trong tinh chế, cưa xẻ gỗ, mùn cưa từ tre lứa… và dăm bào có kích thước không quá lớn. Đối với đầu mẩu gỗ, gỗ vụn, cành cây, thân cây thì chúng ta có thể dùng máy nghiền gỗ để nghiền tất cả các nguyên liệu kích thước lớn trên thành mùn cưa có kích thườc nhỏ hơn hoặc bằng 5mm để đạt kích thước đồng đều sẽ tạo ra viên nén đẹp và tỷ trọng cao.
Quy trình tạo cho nguyên liệu có độ ẩm phù hợp
Độ ẩm của nguyên liệu có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng thành phẩm. Độ ẩm nguyên liệu tốt nhất cho sản xuất viên nén wood pellets là 10~14 %. Đa số các loại mùn cưa trong cưa xẻ gỗ thường được xẻ từ cây còn tươi, mùn cưa trong khi sử dụng máy nghiền gỗ vụn, cành cây tạo ra đều thường có độ ẩm cao độ ẩm thường từ 18 ~ 35 %. Chỉ có mùn cưa trong tinh chế, chế biến gỗ có độ ẩm phù hợp vì các loại gỗ trong tính chế đều đã được sấy khô do đó để tất cả nguyên liệu đều có độ ẩm phù hợp, đồng đều thì ta phải phơi hoặc sấy nguyên liệu nhưng với điều kiện khí hậu nước ta là nóng ẩm, mưa nhiều nếu chúng ta phơi nguyên liệu thì phụ thuộc vào thời tiết rất nhiều không thể ổn định sản xuất vì vậy phương pháp tốt nhất là sử dụng máy sấy để đảm bảo cho sản xuất liên tục không phụ thuộc vào trời mưa hay nắng.
Quy trình tạo viên nén Pellets
Sau khi chúng ta đã có nguồn nguyên liệu có kích thước và độ ẩm thích hợp thì chúng ta bắt đầu thực hiện công đoạn ép viên pellets. Nguyên liệu được đưa vào miệng nạp nguyên liệu của máy ép viên bằng các hệ thống băng tải, vít tải, nhờ hệ thống này để cung cấp nguyên liệu một cách đều đặn vào miệng nạp nguyên liệu của máy nén viên, vì trường dùng tay nguời để nạp nguyên liệu thì rất tốn kém công nhân vận hành, mặt khác không đảm bảo công suất làm việc của máy. Nguyên liệu sau khi được đưa vào sẽ được nén lại thành dạng viên nén pellets và được đưa ra ngoài.
Quy trình làm mát viên nén Wood Pellets
Viên nén pellets sau khi được tạo ra có nhiệt độ khá cao và được đưa vào hệ thống làm mát bằng các băng tải, Cyclone và máy làm mát sẽ làm giảm nhiệt độ của viên nén. Nếu trường hợp không sử dụng hệ thống làm mát thì chúng ta phải để viên nén bên ngoài trong vài giờ để làm nguội viên nén vì nếu đóng gói viên nén trong khi còn nóng thì sau khi được đóng bao thì nhiệt độ của viên nén sẽ làm hấp ẩm trong bao do vậy có thể sẽ làm giảm chất lượng của viên nén woo pellets.
Quy trình đóng gói viên nén thành phẩm
Thành phẩm viên nén wood pellets sau khi được làm mát sẽ được đưa vào phễu chứa của máy đóng gói và sau đó được đóng kín bằng bao PE từ 15 ~ 25 kg/bao tuỳ theo nhà sản xuất. Wood pellets được đóng bao và xếp trên pallets sẵn sàng để xuất xưởng. Ngoài các quy trình trên còn có một số thiết bị phụ trợ như : hệ thống khí nén, quạt gió, băng tải…
Ngoài quy trình sản xuất khép kín và hiện đại, viên nén mùn cưa có những ưu điểm như:
Viên nén mùn cưa có độ ẩm và độ tro thấp nên cháy rất nhanh và sạch.
Được làm từ mùn cưa ( phế phẩm) cho nên giá thành thấp hơn rất nhiều so với sử dụng than, củi, dầu.
Có tỉ trọng lớn 700 kg/m3 và kích thước nhỏ nên dễ dàng vận chuyển và tiết kiệm rất nhiều chi phí cho vận chuyển. 1 tấn wood pellets = 500 kg than hay 250 lít dầu. Dùng trong các ngành công nghiệp thay thế than đá, dầu, củi, trấu.
Điều quan trọng nhất là khí thải sinh ra từ viên nén mùn cưa rất thấp, được coi là một trong những sản phẩm bảo vệ môi trường nhất hiện nay.
Trước những ưu điểm và tính năng nổi bật, căn cứ vào nhu cầu thị trường. Yên Bái là tỉnh rất thích hợp để xây dựng nhà máy sản xuất viên nén mùn cưa. Hàng năm, ngoài phế thải không tập trung từ hơn 200.000 tấn ngô, thóc thì hàng năm sản lượng gỗ khai thác trên địa bàn tỉnh đạt trên 250.000 m3. Sở Công Thương Yên Bái đã xây dựng kế hoạch hỗ trợ kinh phí cho doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực này thông qua chương trình khuyến công quốc gia năm 2014, là Công ty TNHH xây dựng và thương mại Tân Thành An. Công ty đã đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất viên nén sinh học từ phế thải nông lâm sản có công suất thiết kế 9.000 tấn sản phẩm/năm, tổng vốn đầu tư 7.443.000.000 đồng. Tạo việc làm ổn định cho 20 công nhân lao động.
Với nguồn nguyên liệu ổn định và phong phú, có sự hỗ trợ của nhà nước và nhất là có sự đầu tư chiều sâu của các doanh nghiệp từ công nghệ, con người lẫn nhu cầu thị trường thì sản xuất viên nén năng lượng sẽ đạt được những thành công, góp phần phát triển kinh tế xã hội. Đem lại thu nhập cho người lao động và giảm thải sự ô nhiễm môi trường của những phế phẩm nông, lâm sản./.
Nguồn: Phòng QLCN