31/08/2011 14:43:44
Số liệu thống kê cho thấy xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang Pháp giai đoạn 2003-2007 đã đạt tốc độ tăng mạnh nhất vào năm 2004 với trên 100%. Kể từ năm 2005-2007, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam tăng ở mức trung bình 15,74%/năm nhưng có xu hướng giảm dần tỷ trọng tăng trưởng. Tuy nhiên, sang đến năm 2008, xuất khẩu các mặt hàng này của Việt Nam sang Pháp có dấu hiệu tăng mạnh trở lại. 6 tháng đầu năm 2008, Pháp và Đức là hai thị trường có mức tăng trưởng lớn đối với xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang EU, góp phần vào mức tăng trưởng xuất khẩu chung sang EU là 9,1% so với cùng kỳ năm 2007. Dự kiến trong năm 2008, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam (bao gồm cả nhóm sản phẩm đồ gỗ trong nhà và ngoài trời) sẽ đạt kim ngạch 120 triệu USD.
Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang Pháp trong giai đoạn 2009-2010 dự kiến sẽ có một số thế mạnh và thuận lợi sau:
Khả năng cạnh tranh và chất lượng sản phẩm gỗ của Việt Nam đáp ứng được yêu cầu của nhà nhập khẩu Pháp. Người tiêu dùng Pháp đang rất ưa chuộng các sản phẩm gỗ của Việt Nam.
Năng lực chế biến gỗ của Việt Nam tăng lên không chỉ về số lượng nhà máy, quy mô sản xuất mà còn về đầu tư thiết bị hiện đại để nâng cao chất lượng sản phẩm, trình độ quản lý, tay nghề của công nhân. Theo thống kê, đến tháng 10/2008, cả nước có trên 2.000 doanh nghiệp chế biến gỗ, trong đó có 300 doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu gỗ trực tiếp, sử dụng 170.000 lao động trực tiếp và có năng lực sản xuất tăng gấp 4 lần so với năm 2003, thời điểm mà công nghiệp gỗ Việt Nam bắt đầu bứt phá, tạo ấn tượng mạnh mẽ với các nhà nhập khẩu nước ngoài.
Trình độ sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian qua đã tiến bộ vượt bậc, đủ khả năng đáp ứng các nhu cầu tương đối khắt khe về kiểu dáng, mẫu mã, nguồn gốc gỗ không tác hại tới môi trường của thị trường Pháp. Tại khu vực TPHCM và các tỉnh lân cận, nơi quy tụ tới gần 50% doanh nghiệp xuất khẩu gỗ cả nước và có kim ngạch xuất khẩu gỗ chiếm 70% cả nước, trước đây các doanh nghiệp hay sơn đồ gỗ bằng tay nên chất lượng không đạt, dễ trầy xước thì nay, hầu hết các nhà máy chế biến gỗ ở Bình Dương, TPHCM hay Đồng Nai đều đã đầu tư các dây chuyền phun sơn hiện đại của Đức, Italia theo đúng các tiêu chuẩn của Mỹ, EU.
Song song với đầu tư máy móc, tăng năng lực sản xuất, các doanh nghiệp gỗ trong nước còn đẩy mạnh đầu tư sản xuất các sản phẩm tinh xảo, có giá trị gia tăng cao như sản xuất đồ gỗ trong nhà, các bộ sản phẩm nội thất phòng ngủ, phòng khách, đầu tư nhiều cho các bộ phận thiết kế mẫu mã.
Việc thuê chuyên gia nước ngoài làm việc trong các nhà máy chế biến gỗ ở Việt Nam để đảm trách các khâu thiết kế, tiếp thị sản phẩm không còn là chuyện hiếm, thậm chí nhiều doanh nghiệp còn mở cả văn phòng đại diện, công ty thương mại tại những thị trường đồ gỗ lớn như Mỹ, EU (trong đó có Pháp) để đảm nhận khâu phân phối, chào hàng trực tiếp.
Ngoài nhập khẩu gỗ nguyên liệu của nước ngoài, có doanh nghiệp đã tham gia đầu tư trồng rừng quy mô lớn ở trong nước, đầu tư các nhà máy sản xuất gỗ nguyên liệu như ván ép, gỗ MDF nhằm tiến tới chủ động nguồn nguyên liệu ổn định cho xuất khẩu lâu dài.
Đồ gỗ xuất khẩu của Việt Nam vào EU nói chung và Pháp nói riêng hiện đang hưởng thuế GSP với mức thuế suất chủ yếu là 0% (một số mã hàng chịu thuế 2,1%) đã giúp Việt Nam có một lợi thế nhất định khi chen chân vào thị trường Pháp so với Trung Quốc, Indonesia, Braxin, Malaysia..., do các nước này không được hưởng GSP...
Bên cạnh những thế mạnh và thuận lợi nêu trên, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam sang Pháp còn tồn tại nhiều điểm yếu, trong giai đoạn 2009-2010 dự kiến sẽ có những khó khăn và thách thức sau:
Sản phẩm gỗ Việt Nam phải cạnh tranh quyết liệt với hàng Trung Quốc, Indonesia, Philippines, Đông Âu...
Sản phẩm gỗ Việt Nam còn mắc phải một số nhược điểm, như: quy mô sản xuất nhỏ, còn manh mún, thiếu đầu tư cho sản xuất từ mẫu mã đến chất lượng, công tác xúc tiến thương mại, nghiên cứu thị trường còn thấp, kém hiệu quả, nguồn cung nguyên liệu và phân phối còn chưa đồng bộ, ít nhiều còn manh nha...
Các doanh nghiệp Việt Nam nói chung, ngành gỗ nói riêng còn chưa biết liên kết lại khi chưa đủ mạnh, hoặc đã mạnh thì mạnh hơn để có thể đủ sức cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài. Đây là một đặc điểm cố hữu của các doanh nghiệp trong nước.Bên cạnh đó, mức độ đầu tư vào công nghệ chế biến sản phẩm gỗ chưa cao. Đại bộ phận các DN sản xuất gỗ, đặc biệt là hàng đồ gỗ mỹ nghệ có hệ thống thiết bị lạc hậu, trong khi đó, yêu cầu của thị trường Pháp ngày càng cao.
Các doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ vẫn đang phụ thuộc rất nhiều vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu. Mặc dù xuất khẩu các sản phẩm gỗ của Việt Nam có thể mang về hơn 2 tỷ USD trong năm 2008, nhưng chi phí cho nhập khẩu gỗ đã chiếm trên 1/3. Hiện 80% nguyên liệu cho sản xuất, chế biến gỗ dựa vào nguồn nhập khẩu. Thị trường cung ứng gỗ nguyên liệu lớn nhất cho Việt Nam vẫn là Malaysia, Lào, Trung Quốc, Mỹ, Thái Lan, New Zealand... Nhưng nguồn gỗ nhập khẩu cũng đang gặp khó khăn khi các doanh nghiệp Việt Nam nhỏ bé, thiếu vốn, chỉ các công ty lớn liên doanh hoặc 100% vốn nước ngoài, mới có đủ tiền lớn để mua gỗ. Các nước Malaysia, Indonesia cấm xuất khẩu gỗ tròn từ lâu, và mới đây đã tuyên bố cấm xuất khẩu gỗ xẻ. Lào cũng chỉ cho xuất khẩu một ít gỗ nguyên liệu.
Tình hình kinh tế toàn cầu suy thoái (trong đó kinh tế Pháp cũng chịu ảnh hưởng nhất định) đã làm giảm nhu cầu tiêu thụ sản phẩm gỗ khiến lượng đặt hàng của khách hàng Pháp hiện không còn giữ mức tăng 20% mỗi năm như trước mà chỉ còn khoảng 10%.
Những yêu cầu sử dụng nguồn gỗ nguyên liệu phục vụ cho chế biến cũng đang đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm gỗ của Việt Nam bởi những quy định và xu hướng tiêu dùng mới của các thị trường quốc tế, trong đó có thị trường Pháp. Tại Pháp, người tiêu dùng ngày càng có ý thức bảo vệ môi trường rất cao. Họ đòi hỏi những sản phẩm gỗ sử dụng phải đến từ những nguồn hợp pháp.
Xuất hiện ngày càng nhiều các hành vi bảo hộ thương mại tinh vi tại Pháp: các sản phẩm gỗ xuất khẩu sang EU nói chung và Pháp nói riêng có sự kiểm soát chất lượng, nguồn gỗ gỗ với các luật lệ mới được ban hành như: Hiệp định "Tăng cường thực thi luật Lâm nghiệp, quản trị rừng và buôn bán gỗ" (FLEGT). Theo Hiệp định này tất cả các chuyến hàng xuất khẩu vào thị trường này sẽ được các cơ quan có thẩm quyền cấp phép sau khi kiểm tra tính hợp pháp của các lô hàng thông qua các bằng chứng gốc.
Sức cạnh tranh mua nguyên liệu của Việt Nam yếu hơn Trung Quốc, Malaysia, Indonexia,...
Hiện nay, xu hướng "thay đổi gu" trong tiêu dùng sản phẩm gỗ ở Pháp rất nhanh nên sẽ gặp nhiều khó khăn khi doanh nghiệp khởi đầu muốn đầu tư dài hạn...
Đánh giá chung:
Việt Nam phải nhập khẩu phần lớn gỗ nguyên liệu nên mặt hàng này không có tiềm năng xuất khẩu sang Pháp. Tuy nhiên, các sản phẩm từ gỗ của Việt Nam đã khẳng định được vị trí vững chắc trong cơ cấu xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Pháp trong những năm gần đây với kim ngạch xuất khẩu liên tục tăng vững trong 5 năm qua (2003-2007), nhất là các sản phẩm gỗ ván sàn, gỗ ván xẻ, đồ gỗ DIY... Điều đó chứng tỏ rằng, sản phẩm gỗ của Việt Nam đã được người tiêu dùng Pháp ưa chuộng và đánh giá cao. Do đó, sản phẩm gỗ của Việt Nam nói chung (bao gồm cả nhóm đồ gỗ nội thất và ngoài trời) có thể đứng vững trên thị trường rộng lớn này. Pháp đang được xem là thị trường còn nhiều tiềm năng cho các sản phẩm gỗ của Việt Nam. Tuy vậy, đây cũng là một thị trường khó tính đòi hỏi chất lượng cũng như mẫu mã của sản phẩm. Như vậy, các doanh nghiệp cần chú trọng đến mẫu mã sản phẩm, chất lượng gỗ thiết kế cũng cũng như giá thành sản phẩm để nâng cao tính cạnh tranh. Chẳng hạn, sản xuất sản phẩm gỗ có kết hợp với nhiều chất liệu phụ trợ khác, vừa làm phong phú và đa dạng về mẫu mã, lại tiết kiệm được chi phí do các vật liệu phụ trợ thường rẻ tiền và lại thân thiện môi trường. Có thể lấy ví dụ như đồ gỗ có kết hợp song mây, lá, vải, inox, bèo...
Thị trường Pháp cũng đã mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam, trên cơ sở đó, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng cần quan tâm đến thị hiếu của người tiêu dùng Pháp.